Tiêu chuẩn lấy mẫu bê tông: Hướng dẫn chi tiết từ A-Z

Kiểm soát chất lượng bê tông là xương sống quyết định sự bền vững và an toàn cho toàn bộ dự án. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một hướng dẫn chi tiết từ A-Z về các tiêu chuẩn, quy định và quy trình lấy mẫu bê tông đúng chuẩn, giúp bạn tự tin trong công tác giám sát và đảm bảo chất lượng công trình.

1. Tiêu chuẩn quốc gia về lấy mẫu bê tông

Để đảm bảo tính đồng nhất và độ chính xác của kết quả kiểm định, Việt Nam đã ban hành các tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) về lấy mẫu và thí nghiệm bê tông. Nắm vững các tiêu chuẩn này là yêu cầu bắt buộc đối với mọi kỹ sư, nhà thầu và giám sát viên.

TCVN 3105:2022: Quy định chung về lấy mẫu

Tiêu chuẩn này quy định phương pháp lấy mẫu hỗn hợp bê tông nặng, phương pháp chế tạo và bảo dưỡng mẫu thử. Đây là tài liệu cốt lõi mà bạn cần nắm rõ trước khi tiến hành lấy mẫu tại công trường. TCVN 3105:2022 thay thế cho phiên bản 1993 cũ hơn, với những cập nhật quan trọng phù hợp với thực tiễn xây dựng hiện đại.

TCVN 4453:1995: Áp dụng cho kết cấu bê tông toàn khối

Trong khi TCVN 3105 tập trung vào quy trình lấy mẫu, TCVN 4453 lại quy định về tần suất và số lượng mẫu cần lấy cho từng loại kết cấu khác nhau như móng, dầm, sàn, cột, v.v. Việc tuân thủ cả hai tiêu chuẩn này sẽ đảm bảo bạn có đủ số lượng mẫu cần thiết và thực hiện đúng quy trình để kết quả kiểm định được công nhận.

2. Tần suất lấy mẫu bê tông theo khối lượng và hạng mục

Theo quy định, một tổ mẫu bê tông bao gồm 3 viên mẫu được đúc từ cùng một mẻ bê tông tại cùng một vị trí. Tần suất lấy mẫu sẽ phụ thuộc vào khối lượng bê tông và loại kết cấu. Dưới đây là bảng quy định chi tiết:

Lưu ý: Ngay cả khi khối lượng bê tông ít hơn so với quy định, vẫn phải lấy tối thiểu một tổ mẫu để đảm bảo có cơ sở kiểm định chất lượng.

Xem thêm: Cách kiểm tra chất lượng bê tông tươi tại công trường: Hướng dẫn thực tế

3. Tại sao cần kiểm định bê tông tươi trước và sau khi đổ?

Việc tuân thủ đúng tần suất là yêu cầu bắt buộc, nhưng tại sao chúng ta lại phải thực hiện bước kiểm tra này một cách kỹ lưỡng như vậy? Đó là bởi vì việc kiểm định bê tông, dù ở giai đoạn tươi hay đã đóng rắn, đều đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo chất lượng và an toàn cho toàn bộ công trình.

– Kiểm định trước khi đổ (Kiểm tra bê tông tươi): Đây là bước kiểm tra tại hiện trường, ngay khi bê tông vừa được vận chuyển đến. Mục đích chính là đánh giá các đặc tính ban đầu của hỗn hợp bê tông trước khi nó đông kết.

Bao gồm việc kiểm tra độ sụt, kiểm tra bằng mắt thường về sự đồng đều, tách nước hay vón cục. Phát hiện những sai sót kịp thời xử lý.

– Kiểm định sau khi đổ (Kiểm tra cường độ bê tông đã đóng rắn) Sau khi bê tông đã đổ vào kết cấu, việc kiểm định vẫn cần thiết để đánh giá chất lượng cuối cùng.

Bao gồm việc kiểm tra cường độ chịu nén, xác nhận sự an toàn của công trình. Nếu có sự cố phải truy xuất nguồn gốc, kết quả kiểm định là bằng chứng.

4. Hướng dẫn quy trình lấy mẫu bê tông tươi đúng chuẩn kỹ thuật

Quy trình lấy mẫu cần được thực hiện cẩn thận và đúng kỹ thuật để mẫu bê tông có tính đại diện cao nhất.

1. Chuẩn bị trước khi lấy mẫu

– Dụng cụ cần thiết: Khuôn đúc mẫu (thường là khuôn lập phương kích thước 150mm×150mm×150mm), bay, xẻng hoặc muỗng, que đầm, thùng chứa mẫu sạch.

– Vị trí và thời điểm lấy mẫu: Lấy mẫu tại vị trí đổ bê tông (ví dụ: ngay tại đầu cần bơm), sau khi xe bồn đã xả ra khoảng 10-15% khối lượng. Trộn đều các mẫu cục bộ lại với nhau để đảm bảo tính đại diện.

2. Các bước thực hiện chi tiết

Bước 1: Vệ sinh và chuẩn bị khuôn mẫu: Lau sạch khuôn, bôi một lớp dầu mỏng lên bề mặt trong để tránh dính bê tông và dễ dàng tháo khuôn sau này.

Bước 2: Lấy mẫu bê tông đại diện: Dùng xẻng hoặc muỗng lấy hỗn hợp bê tông tươi từ dòng bê tông đang được xả. Gộp từ 3 mẫu cục bộ trở lên để tạo thành một mẫu đại diện.

Bước 3: Đổ bê tông vào khuôn và đầm chặt:

Đổ bê tông vào khuôn thành 2-3 lớp bằng nhau.

Dùng que đầm chọc 25 lần/lớp, phân bố đều trên bề mặt.

Sau khi đầm, dùng búa cao su gõ nhẹ vào thành khuôn để loại bỏ hết bọt khí.

Bước 4: Hoàn thiện bề mặt và ghi nhãn mẫu: Gạt phẳng bề mặt mẫu bằng bay hoặc thước, đảm bảo bề mặt bằng phẳng với miệng khuôn. Ngay sau đó, ghi rõ thông tin lên mẫu như ngày đúc, mác bê tông, hạng mục thi công, và có chữ ký xác nhận của các bên liên quan (nhà thầu, giám sát, nhà cung cấp như Bê tông Dufago).

3. Bảo quản và dưỡng hộ mẫu bê tông

– Tại hiện trường: Đặt mẫu ở nơi râm mát, tránh gió và ánh nắng mặt trời trực tiếp. Phủ tấm nilon hoặc vải ẩm lên mẫu để giữ ẩm trong 24 giờ đầu.

– Tại phòng thí nghiệm: Sau khi tháo khuôn, các mẫu sẽ được chuyển về phòng thí nghiệm và ngâm trong bể nước chuyên dụng ở nhiệt độ 20±2∘C. Mẫu sẽ được thí nghiệm nén ở các tuổi 7 ngày và 28 ngày.

5. Những sai lầm phổ biến khi lấy mẫu và cách khắc phục

Không lấy đủ số lượng mẫu: Đây là sai lầm phổ biến nhất, đặc biệt là với các công trình nhỏ. Việc không lấy đủ mẫu sẽ khiến kết quả không có tính đại diện, gây khó khăn cho công tác nghiệm thu.

Không đầm chặt mẫu: Đầm mẫu không đúng kỹ thuật sẽ làm mẫu bị rỗng, có nhiều bọt khí, dẫn đến cường độ thấp hơn thực tế.

Bảo dưỡng mẫu sai cách: Để mẫu bị khô nhanh sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình đông kết và cường độ nén cuối cùng.

Không ghi nhãn đầy đủ: Dẫn đến việc nhầm lẫn, mất cơ sở pháp lý khi cần đối chiếu.

6. Các câu hỏi thường gặp (FAQs)

Câu 1: Tại sao phải đúc 3 viên cho một tổ mẫu bê tông?

Mỗi tổ mẫu gồm 3 viên mẫu được đúc từ cùng một mẻ. Khi thí nghiệm, kết quả sẽ lấy giá trị trung bình của 3 viên. Nếu có một viên mẫu có cường độ quá thấp (dưới 85% mác thiết kế) thì sẽ bỏ qua và lấy trung bình của 2 viên còn lại. Điều này giúp loại bỏ sai số và đảm bảo tính chính xác của kết quả.

Câu 2: Có bắt buộc phải lấy mẫu bê tông ở tất cả các hạng mục không?

Có, việc lấy mẫu là bắt buộc đối với mọi hạng mục bê tông chịu lực quan trọng như móng, dầm, sàn, cột, v.v. Việc này không chỉ để nghiệm thu mà còn là bằng chứng pháp lý về chất lượng công trình.

Câu 3: Lấy mẫu bê tông tươi và bê tông đã đóng rắn có gì khác nhau?

Bê tông tươi: Lấy mẫu tại hiện trường trước khi đông kết để kiểm tra độ sụt và đúc mẫu thí nghiệm nén.

Bê tông đã đóng rắn: Lấy mẫu bằng cách khoan lõi từ kết cấu sau khi bê tông đã cứng. Phương pháp này thường được dùng để kiểm tra lại khi có nghi ngờ về chất lượng hoặc sau khi công trình đã hoàn thiện một thời gian.

Câu 4: Nếu kết quả thí nghiệm không đạt tiêu chuẩn thì phải làm gì?

Khi kết quả thí nghiệm không đạt yêu cầu, chủ đầu tư và nhà thầu cần tiến hành khoan lõi từ kết cấu để kiểm tra lại. Nếu kết quả khoan lõi vẫn không đạt, có thể cần phải gia cố hoặc tháo dỡ để thi công lại, gây tốn kém chi phí và thời gian.

Việc tuân thủ các tiêu chuẩn lấy mẫu bê tông không chỉ là một thủ tục kỹ thuật mà còn là yếu tố then chốt để bảo vệ chất lượng và giá trị của công trình.

Một quy trình lấy mẫu đúng chuẩn sẽ mang lại kết quả chính xác, giúp bạn đưa ra những quyết định đúng đắn, đảm bảo sự an toàn và bền vững cho “đứa con tinh thần” của mình. Đừng bao giờ coi thường bước đi nhỏ bé nhưng lại vô cùng quan trọng này!

BÊ TÔNG DUFAGO

– MST: 0402099824
– Hotline: 0915737973
– VPĐD: 76 – 78 Bạch Đằng, Hải Châu, Đà Nẵng
– Nhà máy Bê tông Dufago Cẩm Lệ: Hoà Thọ Tây, Cẩm Lệ, Đà Nẵng
– Nhà máy Bê tông Dufago Thanh Vinh: Đường Số 1, Hoà Liên, Hòa Vang, Đà Nẵng
– Nhà máy Bê tông Dufago Chu Lai: Khu công nghiệp và hậu cần Cảng Chu Lai, Tam Hiệp, Núi Thành, Quảng Nam
– Nhà máy Bê tông Dufago Tịnh Phong: Cụm Công nghiệp Tịnh Phong, Tịnh Phong, Sơn Tịnh, Quảng Ngãi